Tyczenie granic działki ewidencyjnej, wyznaczenie punktów granicznych działki
Tym razem pochylę się nad pracą z której chyba najbardziej znany jest geodeta, mianowicie tyczeniem granic działki, zwanym także potocznie jako pomiar działki lub wyznaczenie granic działki. Samo stwierdzenie pomiar działki w świetle technicznym jest nie do końca poprawne, ponieważ przez pomiar rozumie się wykonanie w terenie pomiarów geodezyjnych, takich jak pomierzenie budynków, sieci uzbrojenia terenu, wysokości terenu czy innych szczegółów terenowych. Pomiar może być wykonywany przez geodetę metodami klasycznymi, instrumentami takimi jak teodolit, tachimetr, przymiar liniowy, metodą precyzyjnego pozycjonowania GPS, metodami fotogrametrycznymi, poprzez skaner laserowy bądź drona. Tyczenie granic działki, to wytyczenie w terenie punktów granicznych działki ewidencyjnej (punktów załamania granicy) i jest wykonywany najczęściej takimi instrumentami jak odbiornik GPS bądź tachimetr elektroniczny.
Przejdźmy do opisu czynności, które należy wykonuje geodeta przy tyczeniu granic działki ewidencyjnej. Dzisiaj skupimy się na prostym przypadku, gdy inwestor chce poznać gdzie są granice jego działki, nie ma żadnych konfliktów z sąsiadami, chce wybudować ogrodzenie bądź wykonać inne drobne prace budowlane, nie przekraczając przy tym granicy własnej działki. Jest to zwykłe wytyczenie punktów granicznych w terenie, bez urzędowego zawiadamiania stron (właściciela i sąsiadów) o czynnościach geodezyjnych na gruncie, bez składania operatu w Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Efektem naszej pracy są wytyczone w terenie punkty załamania granicy działki. W kolejnych wpisach opiszę ustalenie granic i wznowienie granic, które są czynnościami bardziej formalnymi, przy których listownie bądź osobiście zawiadamiamy właściciela i sąsiadów, że danego dnia i konkretnej godzinie odbędzie się wyznaczenie granic działki. Na gruncie zostanie podpisany protokół graniczny, a wykonane czynności opisane w operacie technicznym, który zostanie złożony do ośrodka geodezyjnego w celu weryfikacji.
Do przygotowania się do przyjazdu w teren, aby wykonać tyczenie potrzebujemy znać współrzędne punktów granicznych danej działki. Po uzyskaniu informacji od inwestora dotyczących obrębu ewidencyjnego i numeru działki z powiatowego portalu geodety pobieramy dane dotyczące wyznaczanych punktów granicznych. Oczywiście często okazuje się, że przynajmniej jeden punkt graniczny działki nie został wcześniej ustalony (w Ewidencji Gruntów i Budynków jego atrybuty mówią, że nie został wcześniej określony w odpowiednim trybie i z wymaganą dokładnością). Wtedy należy poinformować inwestora o zaistniałym stanie oraz o tym, że w przyszłości w toku innych prac geodezyjnych te punkty mogą (ale nie muszą) zmienić swoje położenie. Informujemy także, że dla tych punktów można wykonać ustalenie przebiegu granicy działki i wtedy te punkty w ewidencji będą figurowały jako określone w odpowiednim trybie i z wymaganą dokładnością. Należy też zwrócić uwagę na stan danych otrzymanych z ośrodka geodezyjnego. Akurat na terenach gdzie wykonujemy większość prac geodezyjnych, czyli powiaty z siedzibą w miastach takich jak: Kraków, Wieliczka, Bochnia, Miechów czy Proszowice, zdecydowana większość granic jest zwektoryzowana w postaci cyfrowej, a punkty graniczne mają współrzędne, jednak są miejsca w Polsce, gdzie do dyspozycji mamy wyłącznie mapy analogowe lub rastry mapy ewidencyjnej. W razie gdy w ośrodku geodezyjnym, w portalu geodety jest tylko raster mapy ewidencyjnej – nie wykonujemy tyczenia granic działki. W tym wypadku koniecznie należy granice wyznaczyć w trybie pomiaru, czyli wykonać ustalenie granic.
Mając dane dotyczące punktów granicznych, przygotujemy dane do wyjazdu w teren i wgrywamy je w pamięć instrumentu geodezyjnego. Przygotowujemy także szkic tyczenia, tak aby inwestor miał swoiste potwierdzenie, że pomiar wykonał uprawniony geodeta oraz znał przebieg granicy swojej działki. Szkic przede wszystkim ma zadanie pomoc w odnalezieniu wytyczonych punktów granicznych w terenie. Wyznaczenie punktów granicznych działki w terenie wykonujemy, jak wyżej wspomniałem odbiornikiem GPS bądź tachimetrem. W przypadku gdy teren nie jest zadrzewiony bądź w bliskim otoczeniu nie ma budynków, które zakłócałyby sygnał z satelity tyczenie granic wykonujemy GPSem. W przypadku wyżej wymienionych przeszkód terenowych niezbędne jest wytyczenie punktów tachimetrem w nawiązaniu na punkty osnowy pomiarowej, które zostały pomierzone GPSem. Wytyczone punkty najczęściej stabilizujemy drewnianym palikiem lub czymś większym przygotowanym przez inwestora, jak np rurka stalowa bądź jakiś większy i grubszy pal. Gdy punkty graniczne zostały wcześniej ustalone na życzenie inwestora zdarza nam się też stabilizować poprzez betonowy granicznik bądź specjalny pręt z plastikową głowicą, tzw. plastmark (patrz zdjęcie poniżej).
Po wykonanym tyczeniu zawsze pokazujemy wyznaczone punkty graniczne właścicielowi działki, wskazujemy w terenie i na przekazanym uprzednio szkicu.
W kolejnych wpisach opiszę urzędowe formy wyznaczenia granicy działki, takie jak ustalenie przebiegu granic działki ewidencyjnej i wznowienie przebiegu granic działki.